Dziedziczenie

Jest to przejście majątku spadkowego po śmierci osoby fizycznej (spadkodawcy) na jedną lub kilka osób fizycznych lub prawnych (spadkobierców). Spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy (otwarcie spadku) i złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku. Oświadczenie o odrzuceniu spadku powoduje wykluczenie osoby z kręgu spadkobierców. Należy wiedzieć, że w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku sąd ustala, kto i w jakiej części dziedziczy majątek spadkowy. Kiedy spadek nabywa kilku spadkobierców, powstaje wspólność majątkowa o charakterze łącznym, której zniesienie może nastąpić na podstawie umowy zawartej pomiędzy spadkobiercami lub orzeczenia sądowego (dział spadku).

W prawie polskim podstawą powołania do dziedziczenia jest testament bądź ustawa. Do dziedziczenia testamentowego dochodzi wtedy, kiedy spadkodawca sporządził ważny testament i jeśli spadkobiercy tam powołani żyją oraz chcą i mogą dziedziczyć. Do dziedziczenia testamentowego może być powołana każda osoba fizyczna lub prawna. Osobom pominiętym w testamencie, które jednak należą do kręgu spadkobierców dziedziczenia ustawowego, przysługuje żądanie zachowku skierowane do spadkobiercy testamentowego, o ile zostały wydziedziczone. Natomiast dziedziczenie ustawowe następuje, kiedy spadkobierca nie pozostawił ważnego testamentu albo kiedy żaden spadkobierca testamentowy nie może lub nie chce dziedziczyć, i polega na powołaniu do spadku osób należących do kolejnych kręgów i „szczepów” spadkobierców. Istnienie osób z wyższego kręgu wyłącza dziedziczenie osób z niższego kręgu dziedziczenia. W pierwszej kolejności (I krąg) dziedziczą małżonek i dzieci, a w przypadku ich braku – dalsi zstępni („szczepy”) – wnuki, prawnuki, itd., w częściach równych, ale udział małżonka nie może być mniejszy niż 1/4 spadku. Jeżeli spadkodawca nie pozostawił zstępnych, którzy chcą i mogą dziedziczyć, w drugim kręgu dziedziczy małżonek w zbiegu z rodzicami i rodzeństwem, przy czym udział małżonka wynosi 1/2 część spadku.

Osoby przysposobione przez spadkodawcę dziedziczą na takich samych zasadach jak jego dzieci. Nie dziedziczą z ustawy dziadkowie spadkodawcy, ale przysługuje im roszczenie alimentacyjne na wypadek niedostatku. W braku osób powołanych do dziedziczenia ustawowego spadek przypada Skarbowi Państwa.